2025లో ఏపీ కోరిక: కేంద్ర పన్ను వాటా 41% నుంచి 50%కి పెంచాలని 16వ ఆర్థిక సంఘానికి విజ్ఞప్తి, ఎందుకు?

AP Vertical Devolution 50 2025: మీకు ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆర్థిక అభివృద్ధి కోసం కేంద్రం నుంచి వచ్చే నిధుల గురించి తెలుసుకోవాలనే ఆసక్తి ఉందా? లేదా రాష్ట్ర ఆర్థిక సవాళ్లపై సమాచారం సేకరిస్తున్నారా? 2025 ఏప్రిల్ 16న, ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు 16వ ఆర్థిక సంఘం చైర్మన్ అరవింద్ పనగరియాతో జరిగిన సమావేశంలో, కేంద్ర పన్నుల వాటా (వర్టికల్ డివల్యూషన్)ను 41% నుంచి 50%కి పెంచాలని విజ్ఞప్తి చేశారు. రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఆర్థిక ఒత్తిడి, అమరావతి నిర్మాణం, పోలవరం ప్రాజెక్ట్ వంటి అవసరాలకు అదనపు నిధులు కావాలని నాయుడు తెలిపారు.

నాయుడు విజ్ఞప్తి ఏమిటి?

16వ ఆర్థిక సంఘం, 2026-31 కాలానికి కేంద్ర-రాష్ట్ర ఆర్థిక సంబంధాలపై సిఫార్సులు చేయనుంది. ఏప్రిల్ 16, 2025న వెలగపూడి సచివాలయంలో జరిగిన సమావేశంలో, నాయుడు కేంద్ర పన్నుల డివిజిబుల్ పూల్‌లో రాష్ట్రాల వాటా (వర్టికల్ డివల్యూషన్)ను 41% నుంచి 50%కి పెంచాలని కోరారు. దక్షిణ రాష్ట్రాలకు హారిజాంటల్ డివల్యూషన్ (రాష్ట్రాల మధ్య పంపిణీ) 10వ ఆర్థిక సంఘం సమయంలో 24.3% నుంచి 15వ సంఘం నాటికి 15.8%కి తగ్గిందని, ఈ అసమానతను సరిచేయాలని నాయుడు సూచించారు. ఏపీ జాతీయ జీడీపీ, జనాభాలో తన వాటా కంటే తక్కువ హారిజాంటల్ డివల్యూషన్ పొందుతోందని, ఇది ఆర్థిక నష్టాన్ని కలిగిస్తోందని ఆయన తెలిపారు.

Also Read :Delhi EV Policy 2.0 2025: పాలసీ 2.0 డ్రాఫ్ట్, పెట్రోల్ నిషేధం, ఏమి మారుతుంది?

ఏపీ ఎందుకు ఈ నిధులు కోరుతోంది?

రాష్ట్ర విభజన తర్వాత హైదరాబాద్‌ను కోల్పోవడం ఏపీ ఆర్థిక వృద్ధికి పెద్ద దెబ్బ తీసిందని నాయుడు వివరించారు. హైదరాబాద్ తెలంగాణ ఆదాయంలో 75% సహకరిస్తోందని, అయితే 2019-24 మధ్య ఆర్థిక దుర్వినియోగం, నిర్లక్ష్యం వల్ల ఏపీ రూ.1.28 లక్షల కోట్ల రెవెన్యూ లోటును ఎదుర్కొందని ఆయన తెలిపారు. ఈ లోటు 2030-31 నాటికి రూ.1.43 లక్షల కోట్లకు పెరిగే అవకాశం ఉందని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. నాయుడు ఈ కీలక అవసరాలను లేవనెత్తారు:

• • అమరావతి నిర్మాణం: రాజధాని అభివృద్ధికి రూ.77,249 కోట్లు అవసరం, ఇందులో రూ.31,000 కోట్లు వరల్డ్ బ్యాంక్, HUDCO, KfW నుంచి సమకూరాయి, మిగిలిన రూ.47,000 కోట్లు కావాలి.

• • పోలవరం ప్రాజెక్ట్: నీటిపారుదల, నీటి నిర్వహణ కోసం త్వరిత నిధులు అవసరం.
  • గ్రామీణ, పట్టణ స్థానిక సంస్థలు: గ్రామ పంచాయతీలు, మండల, జిల్లా పరిషత్‌లకు రూ.69,897 కోట్లు కావాలి, కానీ రూ.7,381 కోట్లు మాత్రమే ఉన్నాయి; పట్టణ సంస్థలకు రూ.19,871 కోట్లు అవసరం.

• • విపత్తు నిర్వహణ: 2026-31 కాలానికి రూ.16,181 కోట్లు కావాలి.

సమావేశంలో ఏమి జరిగింది?

వెలగపూడి సచివాలయంలో జరిగిన సమావేశంలో, నాయుడు స్వర్ణాంధ్ర 2047 విజన్‌ను వివరిస్తూ, ఏపీ అభివృద్ధి దేశ వృద్ధికి కీలకమని చెప్పారు. రాష్ట్రం గతంలో 2015-16లో 12.16%, 2017-18లో 10.09% జీఎస్‌డీపీ వృద్ధిని సాధించిందని, 2024-25లో 8.21%తో దేశంలో రెండో స్థానంలో ఉందని తెలిపారు. ఏపీ వాట్సాప్ గవర్నెన్స్ చొరవను సంఘం సభ్యులు ప్రశంసించారు, చైర్మన్ పనగరియా ఈ మోడల్‌ను ప్రధాని మోదీకి వివరించాలని సూచించారు. సంఘం సభ్యురాలు అన్నే జార్జ్ మాథ్యూ, నాయుడు నాయకత్వంలో అమరావతి హైదరాబాద్ స్థాయిలో అభివృద్ధి చెందుతుందని ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు.

తదుపరి ఏమిటి?

16వ ఆర్థిక సంఘం ఏప్రిల్ 18న తిరుపతి సందర్శన తర్వాత ఢిల్లీకి తిరిగి వెళ్లి, రాష్ట్రాల ఆర్థిక అవసరాలపై నివేదిక తయారు చేస్తుంది. ఈ నివేదిక 2025 అక్టోబర్ 31 నాటికి కేంద్రానికి సమర్పించబడుతుంది, ఇది 2026-31 కాలానికి ఆర్థిక విధానాలను రూపొందిస్తుంది. నాయుడు కోరిన 50% వర్టికల్ డివల్యూషన్, అమరావతి, పోలవరం నిధులు ఆమోదం పొందితే, ఏపీ ఆర్థిక స్థిరత్వం, అభివృద్ధి వేగవంతం అవుతాయి. అయితే, ఈ ప్రతిపాదనలు ఆమోదం పొందడం సంఘం సమీక్ష, ఇతర రాష్ట్రాల డిమాండ్‌లపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

ఎందుకు ఈ విజ్ఞప్తి ముఖ్యం?

ఈ విజ్ఞప్తి మీకు ఎందుకు ముఖ్యమంటే, ఇది ఏపీ ఆర్థిక భవిష్యత్తును రూపొందిస్తుంది. 41% నుంచి 50%కి వర్టికల్ డివల్యూషన్ పెరిగితే, రాష్ట్రానికి అదనపు నిధులు వస్తాయి, ఇవి అమరావతి, పోలవరం, గ్రామీణ, పట్టణ అభివృద్ధికి ఉపయోగపడతాయి. రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఆర్థిక సవాళ్లను అధిగమించడానికి, 2024-25లో 8.21% జీఎస్‌డీపీ వృద్ధిని కొనసాగించడానికి ఈ నిధులు కీలకం. అయితే, ఈ పెంపు ఆమోదం పొందకపోతే, ప్రాజెక్టులు ఆలస్యం కావచ్చు, రాష్ట్ర ఆర్థిక లోటు మరింత పెరగవచ్చు. ఈ విజ్ఞప్తి ఏపీ స్వర్ణాంధ్ర 2047 విజన్‌కు ఊతం ఇస్తుంది, రాష్ట్ర ప్రజల ఆర్థిక భవిష్యత్తును ప్రభావితం చేస్తుంది.

2025లో ఏపీ ఆర్థిక సంఘం విజ్ఞప్తి రాష్ట్ర అభివృద్ధికి కొత్త ఆశలను రేకెత్తిస్తోంది. తాజా సమాచారం కోసం స్థానిక అధికారులను సంప్రదించండి!